De coronamaatregelen op het werk zijn intussen stevig versoepeld en het normale (werk)leven is in grote mate hernomen. Toch is het coronavirus nog steeds aanwezig. Werkgevers en werknemers kampen dan ook met de vraag naar bescherming op de werkvloer. Uiteraard kunnen en moeten preventiemaatregelen op de werkvloer genomen worden, maar kunnen werkgevers nog een stapje verder gaan? Menig werkgever vraagt zich af of hij de toegang tot de werkplaats (of bepaalde voor- of nadelen) kan koppelen aan het voorleggen van een Covid Safe Ticket (CST), een negatief testresultaat of een herstelcertificaat of enige andere verklaring dat de werknemer niet besmet is met het coronavirus. Het belang van de veiligheid, bescherming en gezondheid van werknemers op het werk en de algemene welzijnsverplichting van werkgevers komt hier in tweestrijd te liggen met het recht op privacy van de betrokkenen. Heiligt het doel de middelen?

Mag een werkgever bewijs van bescherming tegen of niet-besmetting met het coronavirus vragen?

De consensus lijkt vandaag te zijn dat een werkgever zijn werknemer niet mag vragen of zij gevaccineerd zijn (CST) of recent hersteld van zijn van het coronavirus (herstelcertificaat), noch of zij negatief getest hebben op het coronavirus of symptomen van het coronavirus vertonen (verklaring op eer). A fortiori mag een werkgever dit niet als voorwaarde voor toegang tot de werkplaats stellen of daar andere voor- of nadelen aan verbinden.

Dit zou immers een verwerking van gezondheidsgegevens uitmaken. De Algemene Verordening Gegevensbescherming laat de verwerking van gezondheidsgegevens slechts in de volgende gevallen toe:

• Met de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene. Hier stelt zich hetprobleem dat de geldigheid van de toestemming van een werknemer in het kader van een arbeidsrelatie als discutabel wordt beschouwd, precies omwille van de gezagsrelatie. De toestemming wordt evenmin als “vrij” beschouwd wanneer  dit een voorwaarde uitmaakt om toegang tot de werkplaats te verkrijgen of wanneer daaraan andere voor- of nadelen gekoppeld worden; of
• Op grond van het recht van de lidstaat. Op vandaag is er echter geen wettelijke bepaling die een dergelijke verwerking zou toestaan.

In het kader van de algemene welzijnsverplichting kan (en moet) de werkgever uiteraard wel de nodige maatregelen nemen wanneer een werknemer kennelijk ziek is en symptomen vertoont die kunnen wijzen op een infectie. In dat geval stuurt hij deze werknemer naar huis en vraagt hem om zijn behandelend arts te raadplegen.

Kan een werkgever werknemers verplichten om zich aan een coronatest te onderwerpen?

Een werkgever mag werknemers niet verplichten om een coronatest af te nemen of te laten afnemen alvorens zij toegang kunnen krijgen tot de werkplaats. Hij mag ook geen andere voor- of nadelen koppelen aan de bereidheid om een dergelijke test af te (laten) nemen.

De teststrategie op de werkvloer wordt uitsluitend door de preventieadviseur-arbeidsarts uitgestippeld en uitgevoerd. De preventieadviseur-arbeidsarts bepaalt voor welke werknemers in de onderneming (eigen werknemers, maar ook uitzendkrachten, stagiairs, werknemers van onderaannemers, …) het uitvoeren van een test aangewezen is. Hij moet daarbij de regels van het KB van 5 januari 2021 betreffende de rol van de preventieadviseur-arbeidsarts bij de bestrijding tegen het coronavirus COVID-19 toepassen, evenals rekening houden met het kader dat de FOD WASO heeft uitgewerkt voor het uitvoeren van sneltesten, zelfafnames en zelftesten.

Bovendien is een testafname enkel mogelijk mits de vrije toestemming van de werknemers. Wanneer de afname van een test een voorwaarde voor de toegang tot de werkplaats uitmaakt of daaraan andere voor- of nadelen gekoppeld worden, kan de werknemer druk ervaren zodat het discutabel is of de toestemming wel vrij kan zijn.

Extra informatie nodig? NKVK - De Nederlands Kamer van Koophandel voor België en Luxemburg is er voor duizenden MKB'ers die (meer) internationaal willen ondernemen. Een goede kennis van de markt, bekend geraken met de wetgeving en het vinden van de juiste partners zijn essentieel. Voor u is een vrijblijvend gesprek met NKVK de eerste stap in de goede richting.